หาพูดกันถึงเรื่อง “ทะเบียนบ้าน” การขอทะเบียนบ้านนับเป็นขั้นตอนที่สำคัญสำหรับผู้ที่ทำการซื้อบ้านหรือซื้อที่อยู่อาศัยใหม่ โดยทะเบียนบ้านเป็นเอกสารสำคัญที่ระบุถึงสถานที่ที่คุณอาศัยอยู่ นอกจากนี้ยังเป็นหลักฐานทางกฎหมายที่สำคัญมาก ๆ ที่ใช้สำหรับการยื่นเรื่องต่าง ๆ และยังเป็นเอกสารที่ให้สิทธิและความคุ้มครองต่อสถานะทางการพลเมืองของคุณด้วย ซึ่งการขอทะเบียนบ้านเป็นสิ่งที่สำคัญที่ถูกกำหนดเอาไว้ในกฎหมาย เนื่องจากมีพระราชบัญญัติทะเบียนราษฎร พ.ศ. 2534 ที่กำหนดให้ทุกคนต้องปฏิบัติตาม วันนี้ทางโครงการแสนสราญจึงรวบรวมเอาข้อมูลต่าง ๆ เกี่ยวกับการขอทะเบียนบ้านสำหรับผู้ที่พึ่งทำการซื้อบ้านใหม่มารวมไว้ในบทความนี้ เพื่อให้ทุกท่านได้คลายข้อสงสัยกันด้วยค่ะ
“ทะเบียนบ้าน” คืออะไร
"ทะเบียนบ้าน" คือเอกสารที่ระบุถึงข้อมูลส่วนบุคคลและที่อยู่ปัจจุบันของบุคคลที่ถูกลงทะเบียนที่หน่วยงานทะเบียนราษฎรในประเทศไทยซึ่งหน่วยงานทะเบียนราษฎรในประเทศไทยก็คือกรมการปกครองซึ่งกรมการปกครองเป็นส่วนหนึ่งของรัฐบาลท้องถิ่น โดยทะเบียนบ้านจะถูกใช้เป็นหลักฐานสำหรับยืนยันตัวตนและยืนยันที่อยู่ของบุคคลในประเทศไทย และในทะเบียนบ้านก็จะมีข้อมูลสำคัญเกี่ยวกับบุคคลนั้น ๆ เช่น ชื่อ-นามสกุล, เพศ, ที่อยู่, วันเดือนปีเกิด, สถานะภาพการสมรสและข้อมูลทางทะเบียนอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องระบุเอาไว้ แล้วทะเบียนบ้านยังมีความสำคัญในการใช้ประกอบหลักฐานในการทำเอกสารหรือดำเนินการเรื่องต่าง ๆ หลาย ๆ เรื่องด้วย เช่น การทำบัตรประชาชน, การลงทะเบียนเป็นเจ้าบ้าน หรือการรับบริการต่าง ๆ จากรัฐหรือภาครัฐ เป็นต้น
ประเภทของทะเบียนบ้าน
สำหรับประเทศไทย ทะเบียนบ้านถูกแบ่งออกเป็นหลายประเภทด้วยกัน ซึ่งทะเบียนบ้านในแต่ละประเภทก็มีความแตกต่างกันออกไปทั้งในเรื่องของวัตถุประสงค์และเงื่อนไขต่าง ๆ โดยทะเบียนบ้านแบ่งออกเป็น 5 ประเภท ดังต่อไปนี้
1. ทะเบียนบ้านชั่วคราว เป็นเอกสารที่ออกโดยสำนักบริหารงานทะเบียนในกรณีที่บ้านไม่ได้รับอนุญาตหรือไม่ได้ปฏิบัติตามกฎหมายว่าด้วยการควบคุมการก่อสร้างอาคาร หรือเป็นบ้านที่ก่อสร้างอยู่ในบริเวณพื้นที่สาธารณะ, เขตพื้นที่ป่าสงวน หรือพื้นที่ป่าที่ถูกบุกรุกโดยไม่ได้รับอนุญาต หรือไม่มีเอกสารสิทธิ์ในการก่อสร้าง โดยทะเบียนบ้านชั่วคราวนี้มักถูกออกให้เพื่อทำให้บ้านนั้นมีสถานะทางทะเบียนในขณะที่ยังไม่ได้แก้ไขปัญหาที่ทำให้ไม่ได้รับอนุญาต หรือในกรณีที่ต้องการให้บ้านมีสถานะทางทะเบียนเพื่อการใช้สิทธิหรือประโยชน์เฉพาะเจาะจงชั่วคราว
2. ทะเบียนบ้านชั่วคราวของสำนักทะเบียน เป็นทะเบียนบ้านที่สำนักทะเบียนหรือหน่วยงานทะเบียนราษฎรกำหนดขึ้นเพื่อใช้ในการลงรายการชื่อของบุคคลที่ทำการแจ้งย้ายทะเบียนบ้านจากที่อยู่เดิมไปยังบ้านเลขที่ใหม่ภายในระยะเวลาที่กำหนด (ภายใน 15 วัน นับตั้งแต่ทำการย้ายออก) ซึ่งทะเบียนบ้านชั่วคราวนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อจัดการรายการทะเบียนบ้านในกรณีที่มีการย้ายที่อยู่
3. ทะเบียนบ้าน (ท.ร.13) เป็นทะเบียนบ้านที่ใช้ลงรายการชื่อบุคคลที่เป็นคนต่างด้าวที่เข้าเมืองโดยชอบด้วยกฎหมายและไม่ชอบด้วยกฎหมาย ซึ่งทะเบียนบ้านประเภทนี้มักจะถูกใช้เป็นหลักฐานเพื่อบันทึกข้อมูลของชาวต่างชาติที่เข้ามาในประเทศไทย
4. ทะเบียนบ้าน (ท.ร.14) เป็นทะเบียนบ้านที่ใช้ลงรายการชื่อบุคคลที่มีสัญชาติไทยและบุคคลต่างด้าวที่มีใบประจำตัวคนต่างด้าว ซึ่งทะเบียนบ้านประเภทนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อบันทึกข้อมูลเกี่ยวกับชาวไทยและชาวต่างชาติที่มีสถานะต่าง ๆ ในประเทศ
5. ทะเบียนบ้านกลาง เป็นเอกสารที่ไม่ใช่ทะเบียนบ้าน มักถูกใช้ในกรณีที่บุคคลไม่สามารถมีชื่อในทะเบียนบ้านได้เช่น บุคคลที่ไม่มีที่อยู่ที่แน่นอนหรือไม่มีเอกสารสิทธิ์ในการทะเบียนบ้าน โดยทะเบียนบ้านกลางมักจะใช้ในการบันทึกข้อมูลเฉพาะเพื่อให้บุคคลนั้นสามารถทำรายการต่าง ๆ ที่ต้องการทำกับทางทะเบียนราษฎร
ขั้นตอนการขอทะเบียนบ้าน
การขอทะเบียนบ้านเป็นกระบวนการที่ต้องปฏิบัติตามขั้นตอนที่กำหนดโดยกฎหมาย ซึ่งสามารถทำตามขั้นตอนได้ดังนี้
1. ยื่นคำร้องขอทะเบียนบ้าน หลังจากที่คุณได้ทำการซื้อบ้านหรือย้ายที่อยู่ คุณจะต้องทำการยื่นคำร้องขอทะเบียนบ้านที่หน่วยงานทะเบียนราษฎร ซึ่งก็คือกรมการปกครองในท้องที่ที่บ้านหรือที่อยู่อาศัยของคุณตั้งอยู่
2. แนบเอกสารสำคัญประกอบการร้องขอ คุณจะต้องนำเอกสารสำคัญที่เป็นหลักฐานต่าง ๆ มาเพื่อยื่นประกอบการร้องขอทะเบียนบ้านด้วย โดยมีเอกสารที่ต้องเตรียมคือเอกสารส่วนตัวเช่น บัตรประชาชน, ทะเบียนบ้านเดิม (ถ้ามี), สำเนาทะเบียนบ้านของเจ้าบ้าน (กรณีเช่าบ้าน), หลักฐานการซื้อขายบ้าน (กรณีซื้อบ้าน) และเอกสารอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง
3. ทำการติดต่อเจ้าหน้าที่เพื่อยื่นคำร้อง ติดต่อเจ้าหน้าที่ทะเบียนราษฎรที่หน่วยงานที่คุณได้ยื่นคำร้อง เพื่อให้พนักงานทะเบียนราษฎรสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมและตรวจสอบเอกสาร
4. รอตรวจสอบข้อมูล เจ้าหน้าที่จะตรวจสอบข้อมูลที่คุณได้ระบุในคำร้องและตรวจสอบความถูกต้องของเอกสารที่คุณนำมายื่นขอทะเบียนบ้าน เพื่อให้แน่ใจว่าข้อมูลถูกต้องและครบถ้วน
5. รอการอนุมัติ หลังยื่นคำร้องขอทะเบียนบ้านและเอกสารให้แก่เจ้าหน้าที่เป็นที่เรียบร้อยแล้ว หลังจากนั้นก็รอการอนุมัติจากเจ้าหน้าที่ทะเบียนราษฎร ซึ่งหากเอกสารและข้อมูลถูกต้องตามกฎหมาย ทะเบียนบ้านใหม่ของคุณก็จะได้รับการอนุมัติและคุณจะได้รับทะเบียนบ้านที่ยืนยันที่อยู่ปัจจุบันของคุณ
สำหรับใครที่ยังคงงงกับการร้องขอทะเบียนบ้านใหม่ ก็สามารถนำข้อมูลที่เราได้รวบรวมมาไว้ในบทความนี้ไปประกอบการเตรียมตัวเพื่อยื่นขอทะเบียนบ้านได้เลยนะคะ
...
